Józef Pawlaczyk (1900 – 1957)
Urodził się 19.02.1900 w Czeszewie (pow. wrzesiński) jako syn Tomasza Pawlaczyka i Franciszki Walczykowskiej. Rodzina Pawlaczyków posiadała drogerię w Wyrzysku – tam Józef ukończył szkołę powszechną. Dalszą edukację kontynuował w Poznaniu – represjonowany przez władze pruskie (za złożenie wiązanki kwiatów pod pomnikiem Mickiewicza).
W okresie powstania jako ochotnik rozbrajał kolonistów w Rejonie Poznań – Zachód i wziął udział w szturmie na Ławicę. Uczestnik walk z bolszewikami o Warszawę (1920).
Do Ryczywołu Pawlaczykowie przeprowadzili się przed 1929 r. Józef otworzył własną drogerię w budynku restauracji Walentego Kaczora (narożnik Rynku) – potem przeniesioną na Czarnkowską. Aktywnie uczestniczył w życiu lokalnej społeczności. Był członkiem Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Ryczywole, Koła Związku Powstańców Wielkopolskich i Akcji Katolickiej (prezes w latach 1934 – 1937). We wrześniu 1939 r. rodzina Pawlaczyków ewakuowała się w kierunku Wągrowca. Po powrocie zastali obrabowane mieszkanie i sklep. Józefa aresztował miejscowy Selbstschutz – od śmierci uratował go Niemiec Radke.
Zostali wysiedleni w 1940 r. do Konstantynowa Łódzkiego – Łodzi – Limanowej – Sowiny (dziś dzielnica Limanowej). W Sowinach pracował w kantynie żołnierskiej.
W 1945 r. wrócił z rodziną do Ryczywołu. Nie mógł otworzyć samodzielnej działalności gospodarczej – pracował w GS w drogerii, a małżonka w sklepie spożywczym.
Był mężem Felicji Krzemieniewskiej z Lipy (od stycznia 1929). Mieli sześcioro dzieci – Jana (1930), Bazylego, Macieja, Weronikę, Marię i Pelagię.
Zmarł w Poznaniu 13.04.1957 r. Spoczywa w Poznaniu na Miłostowie.
Biogram opracował: Robert Zimny
