Wize Feliks

Feliks Wize (1869 – 1928)

Urodził się 17.10. 1869 w Michorzewie jako syn Filipa Wize i Emilli z d. Rakowskiej. Matka Feliksa – Emilia Rakowska urodziła się we Wrześni 29.04.1844 r.

Ożenił się 8.02.1898 w Poznaniu z Marią Haliną Antoniną Urbanowską. Była ona córką zasłużonego Wielkopolanina Telesfora Napoleona Urbanowskiego oraz Katarzyny z Krzyżanowskich. Ojciec Marii, urodzony w 1839 r. w Targowej Górce, ukończył Szkołę Centralną Sztuk i Rzemiosł w Paryżu, po której otrzymał patent inżyniera cywilnego ze szczególnym odznaczeniem w mechanice i budowie maszyn. Później pracował na Kolei Żelaznej Parysko-Orleańskiej, a następnie przy budowie Kolei Petersburskiej. Brał udział w powstaniu styczniowym. Na początku lat 60. XIX w. osiedlił się w Wielkim Księstwie Poznańskim. Był nauczycielem w szkole w Żabikowie. W 1872 r. założył fabrykę maszyn w Poznaniu. Zmarł w Krakowie w wieku 57 lat.

W 1904 roku Feliks Wize zakupił majątek w Dierżnicy. Były to zarówno grunty (ok. 380 ha), jak i dwór w stylu wilii szwajcarskiej, zaprojektowany przez znanego architekta Zygmunta Gorgolewskiego. Wcześniej był dzierżawcą majątku Koszkowo, położonego niedaleko Borku Wielkopolskiego w powiecie gostyńskim.
Feliks Wize był aktywnym działaczem samorządowym, gospodarczym i społecznym. Przez wiele lat był członkiem Zarządu Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Poznaniu, a także członkiem Zarządu Wielkopolskiego Związku Ziemian. Ponadto w 1919 r. został Prezesem Rady Nadzorczej Poznańskiego Banku Ziemian. Oprócz tych funkcji, był także członkiem Rady Zarządzającej Krajowego Ubezpieczenia Ogniowego, Wielkopolskiego Związku Myśliwych oraz założycielem i członkiem Rady Nadzorczej Młyna Ziemiańskiego w Starołęce.

Był delegatem na Sejm Dzielnicowy z powiatu średzkiego. Następnie został pierwszym polskim marszałkiem Poznańskiego Wydziału Wojewódzkiego. Wydział ten był naczelnym organem administracji samorządu ówczesnego województwa poznańskiego. Za zasługi dla państwa i społeczeństwa w dziedzinie gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej, służby państwowej w latach 20. XX w. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Pomimo wielu pełnionych funkcji w województwie, Feliks Wize nie zaniedbywał swojego majątku w Dzieżnicy. W latach 20. XX w. zakupił też pobliski majątek w Borzejewie.

Przeobrażeniom uległ też dwór w Dzierżnicy. W 1919 w północno-zachodnim krańcu parku Wizowie wybudowali kaplicę. Jej poświęcanie nastąpiło 28 lutego 1920 r. Data ta nie była przypadkowa. W tym dniu mijała bowiem pierwsza rocznica śmierci syna fundatorów – Andrzeja Wizego, który po wybuchu powstania wielkopolskiego, jako niespełna siedemnastoletni młodzieniec, wstąpił ochotniczo do 1. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Zmarł w Poznaniu w dniu 28.02.1919 r. Jego pogrzeb odbył się 4 marca 1919 r. w Targowej Górce. Po wybudowaniu kaplicy jego szczątki spoczęły w jej podziemiach.

W dniu 9.02.1928 r. w kaplicy odbył się natomiast pogrzeb jej fundatora, który zmarł w Dzierżnicy 6.02.1928 r. Feliks spoczął w grobowcu obok swojego syna Andrzeja. W styczniu 1945 r., po wkroczeniu Armii Radzieckiej, trumny z ciałami Feliksa i Andrzeja Wizów, zostały sprofanowane i wyrzucone z kaplicy. Miejscowa ludność pochowała je za kaplicą, gdzie do dziś spoczywają.

Drugi syn Feliksa Wize – Krzysztof również brał udział w Powstaniu Wielkopolskim. Został wcielony jako ochotnik do 15. Pułku Ułanów Wielkopolskich.

Biogram opracowano na podstawie artykułu Jolanty Ochowiak pt. „Wizowie z Dzierżnicy” (Średzki Kwartalnik Kulturalny nr 2 z 2009 r.).

27 grudnia 2008 r. za kaplicą w Dzierżnicy odsłonięto głaz – pomnik. Umieszczona na nim tablica kamienna, ozdobiona wizerunkiem krzyża powstańczego, upamiętnia Feliksa i Andrzeja Wizów.

Feliks Wize - nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize – nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize - nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize – nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize - nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize – nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize - nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize – nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 33 z 10.02.1928
Feliks Wize - nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 32 z 9.02.1928
Feliks Wize – nekrolog z Dziennika Poznańskiego nr 32 z 9.02.1928
Feliks Wize - obelisk w Dzierżnicy
Feliks Wize – obelisk w Dzierżnicy
Tablica na cmentarzu w Targowej Górce (zdjęcie udostępnił Remigiusz Maćkowiak)
Tablica na cmentarzu w Targowej Górce (zdjęcie udostępnił Remigiusz Maćkowiak)