Hulewicz Wacław Andrzej Nikodem

Opublikowany by Michał Pawełczyk

Wacław Andrzej Nikodem Hulewicz (1891 – 1985)

Urodził się 15.09.1891 r. w Kościankach, jako syn ich właściciela Leona i Heleny z Kaczkowskich. Był bratem Jerzego, Bohdana i Witolda. Początkowo uczył się w domu, następnie w trzemeszeńskim gimnazjum i rolniczej szkole w Brzegu. Kontynuował naukę kończąc studia rolnicze we Wrocławiu oraz odbył jednoroczną obowiązkową służbę wojskową w tamtejszym pułku piechoty.

Przed wybuchem pierwszej wojny światowej odbył praktyki rolnicze w majątkach w Ptaszkowie, Chwałkowicach i Saksonii. W 1913 r. wydzierżawił majątek Gajewo.

Podczas pierwszej wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej i walczył w ramach 3. Kompanii Reserve Infanterie Regiment nr 21 z Torunia. W październiku 1914 r. został ranny, będąc wówczas plutonowym. Dalej walczył awansowany do stopnia porucznika na froncie wschodnim, austriackim i zachodnim. Po samookaleczeniu przebywał w szpitalu, gdzie zastał go rozejm.

Będąc w Gajewie założył „Sokoła” w Wąbrzeźnie, Golubiu i Kowalewie oraz objął kierownictwo Powiatowej Straży Ludowej. W dniach od 3 do 5 grudnia 1918 uczestniczył w obradach Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu.

W końcu stycznia 1919 r. udał się do Poznania, gdzie przydzielono go do formującego się I Pułku Strzelców Wielkopolskich. Dekretem nr 21 gen Dowbor-Muśnicki mianował por. Wacława Hulewicza kapitanem, ze starszeństwem od 1.03.1917 r., a co zostało dekretem L 2265 z dnia 19.08.1920 r. potwierdzone (z dniem 1.04.1920 r.). Był wtedy w 55. Pułku Piechoty. Dowodził i szkolił kompanię w obozie ćwiczebnym w Biedrusku. W marcu 1919 roku z dywizją płk. Konarzewskiego brał udział w walkach pod Lwowem, gdzie został ranny. Ponownie w maju 1919 r. oddelegowany do płk. Władysława Sikorskiego, brał udział w walkach o Lwów. W lipcu tego roku był ze swoim pułkiem na linii demarkacyjnej pod Lesznem, skąd od 1.09.1919 r. przeniesiono go do organizującego się w Inowrocławiu toruńskiego 63. Pułku Piechoty, wchodzącego w skład Dywizji Strzelców Pomorskich. Następnie brał udział w przejmowaniu Pomorza od Niemców.

Został dowódcą baonu zapasowego 63 pułku piechoty. Wyszkolił 2 bataliony piechoty i z drugim brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w okolicach Działdowa.

W marcu 1920 r. podpisał umowę na przejęcie dzierżawy poniemieckiej domeny państwowej Papowo Toruńskie a w grudniu 1920 r. na własne życzenie został zdemobilizowany i przeszedł do rezerwy. Od tego czasu, przez całe dwudziestolecie międzywojenne, gospodarzył w dzierżawionym majątku oraz działał społecznie i zawodowo w organizacjach i związkach rolniczych na Pomorzu.

Aktywny działacz organizacji rolniczych. Pisał artykuły do prasy pomorskiej oraz wygłaszał odczyty i referaty rolnicze przed mikrofonami Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia w Toruniu. Z racji swej działalności wyjeżdżał kilka razy na międzynarodowe kongresy i zjazdy. Jako wykształcony rolnik uzyskiwał w swoim majątku wysokie plony i dobre wyniki hodowlane. Zatrudnił powstańca wlkp. Antoniego Budnego jako urzędnika gospodarczego w majątku Grzybno pow. Chełmno.

Wacław Hulewicz (zdjęcie udostępnił Roman Nowaczyk (Stańczyk))
Wacław Hulewicz (zdjęcie udostępnił Roman Nowaczyk (Stańczyk))

Po wybuchu wojny, we wrześniu 1939 r. był wraz z córkami w Warszawie, a po jej kapitulacji wrócił do Papowa, gdzie był kierownikiem gospodarstwa. Gdy odmówił na początku 1940 r. podpisania volkslisty, został 10 kwietnia tego roku aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu, a stamtąd w maju 1940 r. przeniesiono go do Mauthausen – Gusen. Jego rodzinę wysiedlono do Warszawy. W drugiej połowie czerwca 1941 r. został zwolniony z obozu i udał się do rodziny w Warszawie. Po powrocie do Warszawy został inspektorem rolnictwa przy stołecznym Magistracie. Tam włączył się w pracę konspiracyjną. Po upadku powstania warszawskiego był z żoną internowany w obozie przejściowym w Pruszkowie i Ursusie, skąd udało im się wydostać.

W październiku 1945 r. objął stanowisko administratora majątków ziemskich w Chrobrowie pod Łebą a następnie został dyrektorem majątków Sitno w powiecie myśliborskim. We wrześniu 1949 r. powołano go na stanowisko naczelnika Wydziału Zaopatrzenia i Zbytu w Dyrekcji Okręgu Państwowych Nieruchomości Ziemskich w Szczecinie. Aresztowany w 1950 r. został zwolniony po 7 miesiącach. Następnie pracował jako księgowy w szpitalu i w dziale rolnictwa w Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego.

W 1958 r. przeszedł na emeryturę. Na emeryturze pracował jako półetatowy nauczyciel w technikach rolniczych w Goleniowie, Płotach i Mieszkowicach. W marcu 1967 r. przeniósł się wraz z żoną do Domu Rencistów w Szczecinie, gdzie spędził 4 lata. Tam powstała książka “Przyczynek do dziejów rolnictwa polskiego w b. zaborze pruskim”. Pisał też pamiętnik.

Wacław Hulewicz (zdjęcie udostępnił Roman Nowaczyk (Stańczyk))
Wacław Hulewicz (zdjęcie udostępnił Roman Nowaczyk (Stańczyk))

Wacław Hulewicz zmarł 15.01.1985 r. w Szczecinie i pochowany został na centralnym cmentarzu.

W małżeństwie z Julią Piwnicką miał 2 synów i 2 córki. Z dzieci tylko córka Urszula przeżyła II wojnę.

Odznaczony:

  • Krzyżem Niepodległości,
  • Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski dwukrotnie: przed drugą wojną światową i w 1971 r.,
  • Krzyżem Walecznych.
Wacław Hulewicz w mundurze powstańczym (zdjęcie udostępnił Dominik Górski)
Wacław Hulewicz w mundurze powstańczym (zdjęcie udostępnił Dominik Górski)
Wacław Hulewicz - cmentarz Centralny w Szczecinie (zdjęcie udostępnił Remigiusz Maćkowiak)
Wacław Hulewicz – cmentarz Centralny w Szczecinie (zdjęcie udostępnił Remigiusz Maćkowiak)
oficer powstaniec Strzałkowo