Hałas Franciszek

Franciszek Hałas (1898-1985)

Franciszek Hałas (zdjęcie udostępniła Bożena Hałas)
Franciszek Hałas (zdjęcie udostępniła Bożena Hałas)

Urodził się 26.09.1898 r. w Antoninie. Syn Franciszka i Agnieszki z domu Bogaczyńskiej. Szkołę powszechną ukończył w Antoninie. Jako czternastolatek został powołany do armii pruskiej. Służył w jednostce wojskowej w Ostrowie.

W czasie I wojny był na froncie zachodnim w 1914 r. i został tam ranny w czasie walk nad Marną. Był w szpitalu polowym we Francji, a później przewieziono go taborem zaopatrzeniowym do koszar w Ostrowie.

Abdykacja cesarza Wilhelma II, w dniu 10 listopada, zastała go w koszarach w Ostrowie. Tego samego dnia, w tamtejszym Domu Katolickim uformowano z polskich ochotników 1 Pułk Piechoty Polskiej. F. Hałas zgłosił się do punktu zbiorczego w Poznaniu i tam został oddelegowany do szkolenia ochotników i rozprowadzania ich do jednostek powstańczych na terenie Poznania.

sierżant Franciszek Hałas w Lyon (Francja)  (zdjęcie udostępniła Bożena Hałas)
sierżant Franciszek Hałas w Lyon (Francja) (zdjęcie udostępniła Bożena Hałas)

Na przełomie 1918-1919 służył na poznańskiej Cytadeli. Następnie z Poznańskiej Ławicy skierowany został do Warszawy (Zamek Królewski, most Kierbedzia), a stamtąd na wschód do Wilna, Bobrujska, Puszczy Białowieskiej i Mińska Mazowieckiego. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej brał udział w defiladzie wojskowej odbieranej przez Józefa Piłsudskiego.

Pierwszy z prawej Franciszek Hałas, kresy wschodnie rok 1921 (zdjęcie udostępniła Bożena Hałas)
Pierwszy z prawej Franciszek Hałas, kresy wschodnie rok 1921 (zdjęcie udostępniła Bożena Hałas)

W uznaniu zasług wojennych otrzymał od Józefa Piłsudzkiego prawo do kupna poniemieckiego gospodarstwa we wsi Michałowo w powiecie średzkim. Gospodarstwo objął w 1925 r.

W okresie międzywojennym był radnym w gminie Dominowo i prezesem Kółka Rolniczego.

Po wejściu okupanta w 1939 r. był torturowany i wraz z najaktywniejszymi mieszkańcami wywieziony do Generalnej Guberni w okolice Garwolina. Tam pracował jako robotnik leśny i działał w podziemiu zbrojnym, pełniąc funkcję łącznika Batalionów Chłopskich. Należał również do Armii Krajowej.

W lutym 1945 roku wrócił do Michałowa i rozpoczął działalność społeczną, co było powodem aresztowania go jako członka Polskiego Stronnictwa Ludowego w listopadzie 1946 r.

Miał żonę Katarzynę oraz sześcioro dzieci: Helenę, Halinę, Czesławę, Marię, Romana i Teresę. Zweryfikowany 11.09.1938 r. przez ZG ZPW.

Zmarł 18.10.1985 r. Jest pochowany na cmentarzu w Grodziszczku.

Franciszek Hałas - cmentarz parafialny w Grodziszczku
(autor zdjęcia: Remigiusz Maćkowiak)
Franciszek Hałas – cmentarz parafialny w Grodziszczku (autor zdjęcia: Remigiusz Maćkowiak)

Odznaczony został:

  • Orderem Sztandaru Pracy II klasy,
  • Odznaką Honorową „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego”,
  • Medalem 40-Lecia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

Opracowanie biogramu: Bożena Hałas w „Wybitne postacie Szwajcarii Żerkowskiej”, Żerków 2001