List Władysława Wolniewicza, rencisty, byłego dowódcy powstańczej drużyny (baonu) Parzęczewskiej, zam. w Bedronach poczta Tychnowy powiat Kwidzyn
Bedrony [Baldram], dnia 15 września 1965
Do
Krajowej Komisji Środowiska Powstańców Wlkp.
przy
Zarządzie Okręgu ZBoWiD w Poznaniu.
Niniejszym prosiłbym o wyjaśnienia przyczyn zaistniałych nieścisłości historycznych odnośnie mojego uczestnictwa na czele drużyny (baonu) parzęczewskiej w Powstaniu Wielkopolskim w akcjach pod Kopanicą, Kargową, Chwalimem i Süsloch.
Od kolegi powstańca Franciszka Dominiaka z Parzęczewa powiat Kościan, byłego mojego podkomendnego, dowiaduję się, że nie ma mnie, jak i drużyny (baonu) parzęczewskiej na historycznych listach ewidencyjnych uczestników powstania, po prostu wraz z drużyną parzęczewską zaginąłem i dla historii nie istniejemy.
Sądzę, że dla ścisłości historycznej jest wskazane, abym wraz z drużyną parzęczewską znalazł się w ewidencji historycznej, przeciwnie, byłoby niezgodne z prawdą i wysoce krzywdzące dla poległych, rannych, zmarłych i jeszcze żyjących uczestników walk tejże drużyny (baonu) parzęczewskiej pod Kopanicą, Kargową, Chwalimiem i leśniczówką Süsloch.
Tylko ja, jako były dowódca drużyny (baonu) parzęczewskiej jestem w możności odtworzyć fragmenty walk tamtych czasów i zachowanie tych zrywów dla potomności. Faktem jest, że w broszurze Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 r. wydanej w Poznaniu w 1956 r. nic się absolutnie o czynnej walce drużyny (baonu) parzęczewskiej nie wspomina, nie wspomina się również kiedy i przez kogo zajęta i utrzymana została Kargowa, natomiast wspomina się o zajęciu przez oddziały polskie Babimostu.
Zajęcie Babimostu przez oddział Nieboraka umożliwione zostało dzięki uprzedniemu zajęciu Kargowej przez drużynę (baon) parzęczewską.
W wyniku zajęcia Kargowej drużyna (baon) parzęczewska poniosła w walkach pod Chwalimiem i leśniczówka Süsloch straty. Polegli Nikodem Konieczny i Stanisław Juskowiak z Wielkich Łąk oraz został lekko ranny Kwiatek.
Niestety nie pamiętam poległych z oddziału ubezpieczenia kolo leśniczówki Süsloch.
Fakty te dowodzą niezbicie aktywnego udziału drużyny (baonu) parzęczewskiej w Powstaniu Wielkopolskim i należałoby takowe we właściwych ewidencyjnych dokumentach utrwalić.
Ze swej strony stwierdzam z zadowoleniem fakt umieszczenia tablicy pamiątkowej ku czci poległych Koniecznego i Juskowiaka w Wielkich Łąkach przez ZBoWiD, co jednak nie wyczerpuje faktów historycznych, ze względu na resztę zmarłych i jeszcze żyjących uczestników z terenu Parzęczewa, Wąbiewa, Lubiechowa, Trzcinicy, Puszczykowa, Goździchowa, Kamieńca, Wielkich Łąk,Wilanowa i Kotusza.
Na wiele dni przed wypadkami 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu, jako były wojskowy, podjąłem na terenie Parzęczewa i przyległych wsi organizację drużyny (baonu) parzęczewskiej, przeprowadzając ćwiczenia z komendą polską i prowadząc ewidencję mężczyzn wojskowych i niewojskowych oraz powołując takowych na podstawie spisów dostarczonych przez sołtysów pod broń,.
Organizację drużyny (baonu) parzęczewskiej prowadziłem wbrew intencjom i woli właściciela majątku Parzęczewo hrabiego Jana Potworowskiego, u którego byłem pracownikiem administrując lasami tegoż majątku i zamieszkując na leśniczówce w Kotuszu, wsi wyłącznie niemieckiej.
Przedstawiając powyższe uważam, że w imię historycznej prawdy i faktów należałoby ewidencję historyczną uzupełnić i zrewidować opierając się na relacjach żyjących jeszcze uczestników i członków drużyny parzęczewskiej, a mianowicie:
- z Parzęczewa: Franciszek Dominiak, Franciszek Górny, Stanisław Mielczarek, Jan Krawczyk, Michał Wieczorek,
- z Wąbiewa: Michał Koźlik,
- z Trzcinicy: Walenty Pieprzyk,
- z Lubiechowa: Franciszek Domin, Piotr Drgas, Jan Gawron, Franciszek Rybarczyk
- z Kamieńca: Graf Stanisław,
- z Wilanowa Józef Dominiak,
- z Grodziska: Alojzy Górny,
- z Kotusza, obecnie Bedrany: Władysław Wolniewicz, były dowódca drużyny parzęczewskiej.
Powołując się na powyższe, mam nadzieję, że Komisja Środowiska Powstańców Wielkopolskich zainteresuje się w imię obiektywnej prawdy i faktów historycznych i wyciągnie odpowiednie i właściwe wnioski i przeprowadzi stosowne korektury badając wnikliwie powyższą sprawę.
Istnieje prawdopodobieństwo, że żyją jeszcze dalsi członkowie drużyny parzęczewskiej, rozpierzchnięci po terenie Rzeczpospolitej Polskiej Ludowej.
Wolniewicz
b. dowódca drużyny parzęczewskiej
List Władysława Wolniewicza, rencisty, byłego dowódcy powstańczej drużyny (baonu) Parzęczewskiej, zam. w Bedronach poczta Tychnowy powiat Kwidzyn
