Jakub Pachowiak (1900 – 1966)
Urodził się 19 lipca 1900 r. w Biskupicach Wlkp. k. Pobiedzisk, jako syn robotnika rolnego Walentego i Cecylii z d. Rożek.
Do szkoły powszechnej uczęszczał w Psarach Polskich k. Wrześni. Po ukończeniu szkoły pracował jako młodociany robotnik rolny.
W czerwcu 1918 r. został przymusowo wcielony do armii pruskiej i po odbyciu przeszkolenia żołnierskiego wysłano go na front zachodni. Z początkiem listopada 1918 r. zdezerterował i powrócił do Żydowa.
Wiadomo, że w grudniu 1918 r. wstąpił do tworzonych polskich oddziałów powstańczych pod rozkazy współorganizatorów walk w Gnieźnie (przyczyniając się do zajęcia miasta), por. inż. Zygmunta Kittela i por. lek. Wojciecha Jedliny-Jacobsona. Pachowiak walczył w powstaniu wielkopolskim do 20 lutego 1919 r.
Następnie kontynuował służbę w Wojsku Polskim. Odkomenderowano go do Szkoły Technicznej w 1. Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów w Warszawie. W kwietniu 1920 r. po ukończeniu kursu awansował na stopień kaprala i wyjechał do pułku do Wilna. Ponieważ szwadron techniczny był już załadowany na transport kolejowy, więc ostatnim 4. Szwadronem 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich jechał do Kalenkowicz k. Mozyrza (obecnie miasto na Białorusi, na Polesiu) W składzie 7. Brygady Jazdy (wielka jednostka kawalerii Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II RP) brał udział w operacji na Kijów (wojna polsko-bolszewicka 1919–1920), potem w odwrocie aż pod Brody i Kamionkę, dalej pod Grodno i transportem kolejowym powrócił do Gniezna. Do 1923 r. pełnił służbę w garnizonie w 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich w Lesznie Wlkp. Następnie przeniesiono go wbrew woli do Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), skąd na własną prośbę w 1931 r. otrzymał przydział do 18. Pułku Ułanów Pomorskich w Grudziądzu.
We wrześniu 1939 r. Jakub Pachowiak brał czynny udział w walkach toczonych w Borach Tucholskich i w odwrocie na Bydgoszcz. Ciężko ranny pod Topólnem został odesłany do szpitala polowego pod Bydgoszczą, następnie przetransportowany do Torunia, Ciechocinka i Giżyc pod Warszawą. W listopadzie 1939 r. ze szpitala zwolniono go do Gutowa Małego k. Wrześni.
W latach okupacji od lipca 1940 r. pracował jako urzędnik gospodarczy w majątku Zawodzie pod Wrześnią.
Od marca 1945 r. był zatrudniony jako referent w Wydziale Wojskowym Starostwa Powiatowego we Wrześni, a od 1950 r. jako sekretarz w Powiatowym Zarządzie Ligi Przyjaciół Żołnierza. Do 1949 r. był sekretarzem zarządu powiatowego Związku Powstańców Wielkopolskich w Gnieźnie.
W 1952 r. doznał paraliżu i przeszedł na rentę inwalidzką. Zmarł 15 lipca 1966 r., został pochowany na cmentarzu parafialnym we Wrześni.
Po śmierci żony obydwoje zostali pochowani na cmentarzu komunalnym we Wrześni.
Odznaczony:
- Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym,
- Medalem „Polska Swemu Obrońcy”,
- Medalem Krajowej Rady Narodowej,
- odznaką KOP.
Biogram pochodzi z książki „Dzieje Żydowa i okolic – od prehistorii do czasów współczesnych”, autor: Mariusz Borowiak
