Jan Donaj (1895-1967)
Jan Donaj (1895-1967)
Urodził się w dniu 27.04.1895 r. w Poświętnie (ówczesny powiat śmigielski, obecnie wolsztyński ,gmina Przemęt) jako syn Andrzeja i Marianny zdomu Józefczak.
Pochodził zrodziny ziemiańskiej, która ma korzenie francuskie. Rodzina była wielodzietna, miał 8 braci i 4 siostry.
Podczas pierwszej wojny światowej został wcielony do Armii Niemieckiej. Walczył na froncie zachodnim w 7. Thüringischen Infanterie Regiment Nr. 96. Był dwukrotnie ranny pod Verdun, w 1916 r. gdy służył 2. Kompanii Reserve Infanterie Regiment nr 202 z Berlina i w 1917 r. Również brał udział w działaniach na froncie wschodnim w Estonii. Został odznaczony Krzyżem Żelaznym. Zdezerterował z wojska niemieckiego.
Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim slużąc prawdopodobnie w Kompanii Kościańskiej. Wziął udział w wojnie przeciw bolszewikom. W Wojsku Polskim na froncie ukraińskim był dowódcą drużyny ckm i znalazł się w składzie pociągu pancernego ,,Groźny Szeroki’’. 17 marca 1920 r. w okolicy Olewska na Ukrainie załoga pociągu podminowała tor wysadzając w powietrze sowiecki BP 56 „Kommunar”.
Za ten czyn Józef Piłsudski odznaczył go Krzyżem Virtuti Militari nr 5057 w 1922 roku. Po ślubie wydzierżawił majątek w Sokolnikach Małych koło Szamotuł. W 1935 r. przeniósł się do miejscowości Czeszewo-Budy na ziemi wrzesińskiej, gdzie wydzierżawił 93 hektarowe gospodarstwo. W 1935 przeniósł się do folwarku Budy, gdzie wydzierżawił 93-hektarowe gospodarstwo. Założył w Czeszewie koło PSL.
W pierwszych miesiącach II wojny św. w majątku Donaja ukrywali się księża: ks. Misiak i ks. Jan Michalski (późniejszy biskup). W 1940 roku rodzina została aresztowana przez gestapo i wywieziona do Łodzi. Mimo nacisków nie zgodził się na podpisanie Volkslisty. W 1940 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w Majdanku, skąd rodzinie udało się go wykupić. Resztę okupacji spędził w Woli Lisewskiej na Lubelszczyźnie, gdzie był członkiem ruchu oporu. W lipcu 1945 powrócił do Czeszewa, ale został aresztowany za aktywną działalność w PSL. W więzieniu spędził blisko dwa lata, a gospodarstwo odebrano mu i upaństwowiono. Wyszedł z więzienia w 1953 r. na urlop zdrowotny, bardzo schorowany. Z małżeństwa z Pelagią Jurgą z Gołębina Nowego powiat kościański (zawartego w 1928 r.) założycielką koła Młodych Polek w Czeszewie, miał dzieci: Eugeniusza, Zofię, Gabrielę, Urszulę i Zenona.
Zweryfikowany przez Związek Powstańców Wlkp. w dniu 24.10.1935 r. pod numerem 16838. Należał do Koła Kazimierz Związku Weteranów Powstań Narodowych R.P. do którego wstąpił 2.12.1934 r.
Otrzymał Dyplom Pamiątkowy nr 9254,
Zmarł w Czeszewie 22 grudnia 1967 i tam został pochowany. Upamiętniony we Wrześni ulicą swojego imienia.
