Moellenbrock Tadeusz Maksymilian | Powstańcy Wielkopolscy powiatu wrzesińskiego

Tadeusz Maksymilian Moellenbrock (1894-1976)

Urodził się w dniu 29 maja 1894 r. jako syn Józefa Moellenbrocka, z zawodu zarządcy, administratora gorzelni, i Stanisławy Tomaszewskiej w Dzierzążnie (wówczas Schiersdorf) pow. Mogilno.

Po ukończeniu szkoły podstawowej uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Poznaniu. Ukończył je w 1914 r.

Od kwietnia 1915 r. powołany do służby wojskowej brał udział w I wojnie światowej jako żołnierz niemiecki w kompanii cekaemów w 19 Rezerwowym Pułku Piechoty utworzonym 2.08.1914 r. w Jaworze, Szprotawie i Lubaniu. W marcu 1916 r. został ciężko ranny w bitwie pod Verdun.

W 1918 r. skończył służbę w pruskim wojsku w stopniu sierżanta, po czym w grudniu powrócił do domu w Paruszewie.

Na wieść o wybuchu powstania udał się do Poznania, jednak tam sytuacja była już opanowana. Wrócił więc do Wrześni, gdzie formowano wtedy kompanię karabinów maszynowych pod dowództwem Alojzego Nowaka. Wywodząca się z granicznej strzałkowskiej kompanii Wacht-und Sicherheitsdienst-Kompagnie wrzesińska kompania pod dowództwem Alojzego Nowaka utworzona 8.12.1918 r. wyruszyła w dniu 7.01.1919 r. o godz. 17.00 transportem kolejowym przez Gniezno, Damasławek do Żnina.

Postawione wówczas zadanie dotyczyło zdobycia następnego dnia Szubina. Niestety, wskutek błędów oddziały polskie pod dowództwem Wiewiórowskiego poniosły klęskę. Oddział Nowaka stanowił odwód i osłaniał wycofujące się po klęsce grupy do Żnina, a później wobec decyzji barona Lerchenfelda o wycofaniu się oddziałów żnińskich, do Gniezna. Oddziały wrzesińskie dotarły tam po ciężkim forsownym marszu i przejeździe skrajnie wyczerpane. Wśród nich był sierżant Tadeusz Moellenbrock.

Klęska ta spowodowała, że następny atak na Szubin został lepiej przygotowany, a uderzenie wykonano z sukcesem większą siłą. Następnie pełnił służbę na froncie w Rynarzewie, później w Sokołowie pod Budzyniem i wreszcie pod Chodzieżą (stanowisko Dreihausen – Trzydomy pod Radwankami) oraz na froncie łabiszyńskim pod Jeżewem. 6.02.1919 r. obejmuje jako sierżant dowództwo 2. Kompanii ckm – ów w 2 Batalionie (budzyńskim) 4. Pułku Strzelców Wlkp. po por. Alojzym Nowaku.

Dekretem nr 43 z dnia 13.04.1919 r. zamieszczonym w Tygodniku Urzędowym Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu nr 8 z dnia 25.04.1919 r., sierżant Tadeusz Moellenbrock został przyjęty do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim i mianowany podporucznikiem. 26 lipca tego roku rozkazem Dowództwa Głównego Wojsk Polskich pułk wszedł w skład oddziałów, które odeszły na front litewsko-białoruski. Po przybyciu na front pułk brał udział w ofensywie na Mińsk i Bobrujsk, później dzielił trudy wojenne wojny bolszewickiej. On sam został ciężko ranny na froncie bolszewickim pod Gródkiem Siemkowskim.

Tak opisał to zdarzenie Piotr Grzeczka w swej książce „Moje wspomnienia z walk o niepodległość Polski” Budzyń 1937:

„W tej krytycznej chwili nadbiegła cwałem II. komp. c. k . m. i ledwo zagrały kulomioty, a już dowódca kulom. ppor. Moellenbrock padł ciężko raniony w głowę. Za kulomiotami nadbiegł waleczny Krukowski ze swymi minomiotami i zaczął walić w okopy bolszewickie. Mimo to liczniejszy nieprzyjaciel miał nad nami przewagę, a gęste gniazda kulomiotów, ukryte w krzakach i lasach, siekły w nas zaciekle.”

Tadeusz Moellenbrock (oznaczony krzyżykiem) na froncie bolszewickim, 1920 r.

Rozkazem L 978/IV z dnia 31.01.1920 r. przeniesiony z batalionu zapasowego 58. Pułk Piechoty do centralnego oddziału zapasowego ciężkich karabinów maszynowych w Poznaniu. Służbę wojskową ukończył w 58. Pułk Piechoty. Po wojnie bolszewickiej uzyskał awans w dniu 25.11.1920 r. na stopień porucznika.

W 1921 r. rozpoczął studia prawniczo – ekonomiczne. W roku akademickim 1923/24 ukończył studia w zakresie nauk prawnych na Wydziale Prawno – Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, uzyskując w dniu 24.01.1924 r. dyplom nauk prawnych. Od kwietnia 1924 r. rozpoczął aplikację sądową w Wejherowie i zdał 23.02.1927 r. egzamin sądowy. W dniu 21.05.1931 r. został mianowany asesorem sądowym Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. Następnie wybrał zawód adwokata i osiadł w Inowrocławiu. Tam zamieszkał przy ul. Królowej Jadwigi 46/3.

Brał udział w II wojnie światowej w stopniu kapitana, z przydziałem do Komendy Twierdzy Toruń, następnie Komendy Chełm Lubelski i Kowel. Po zakończeniu kampanii wrześniowej wrócił do Inowrocławia, skąd po aresztowaniu i jednomiesięcznym pobycie w więzieniu uciekł do Generalnej Guberni, do Szczekocin (pow. Jędrzejów) w województwie kieleckim i tam mieszkał przy ul. Głównej, później od 8.08.1944 r. w Krzelowie gmina Mstyczów. Wykonywał zawód adwokacki aż do zakończenia wojny.

Oficerowie II Batalionu 58. Pułku Piechoty. Alojzy Nowak siedzi drugi od lewej, pierwszy od prawej siedzi Tadeusz Moellenbrock

Po wojnie wrócił do Inowrocławia, gdzie kontynuował zawód adwokata w kancelarii adwokackiej. Członek Wojewódzkiej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy w latach 1945 – 1950 i 1956 – 1967.

Był działaczem stowarzyszenia weterańskiego, członkiem ZBoWiD od 19.11.1964 r., gdzie sprawował funkcję przewodniczącego Sądu Koleżeńskiego Oddziału.

Z małżeństwa z Ireną Marią Kunkel (19.08.1923 – 02.01.1996) urodziła się córka Ewa.

Zmarł w dniu 11.05.1976 r. i został pochowany na cmentarzu górczyńskim w Poznaniu.

Awanse:

przyjęcie do Polskich Sił Zbrojnych i awans ze stopnia sierżanta na stopień podporucznika w piechocie – dekretem nr 43 z dnia 25.04.1919 r. (Tyg. Urzęd. NRL nr 8),
zatwierdzono mianowanie na stopień porucznika (z dniem 1.04.1920 r.) – dekretem nr L. 2448 z dnia 25.11.1920 r. ogłoszonym w Dzienniku Personalnym nr 48 z dnia 15.12.1920 r.

Odznaczony:

Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski w dniu 10.01.1970 r.
Krzyżem Walecznych nr L.1982 w dniu 8.10.1921 r.
Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym w dniu 25.01.1968 r.

Biogram powstał przy udziale córki, Ewy Moellenbrock.

Tadeusz Moellenbrock – Wspomnienia

Tadeusz Moellenbrock – Wspomnienia

„Ja niżej podpisany Tadeusz Moellenbrock, jestem synem gorzelanego Józefa Moellenbrocka i Stanisławy z domu Tomaszewskiej, urodzonym w Dzierzążnie pow. Mogilno w dniu 29. maja. 1894 r.

Po ukończeniu szkoły podstawowej uczęszczałem do gimnazjum humanistycznego w Poznaniu, które ukończyłem w początku wojny światowej.

Jako mieszkaniec zaboru pruskiego [rodzina zamieszkiwała w Paruszewie, gdzie ojciec był kierownikiem gorzelni] zostałem powołany do służby w wojsku niemieckim i brałem udział w I. wojnie światowej od kwietnia 1915 r. do końca wojny. Z wojska zostałem zwolniony w stopniu sierżanta piechoty.

Powróciwszy z frontu zachodniego do Paruszewa w grudniu 1918 r. i dowiedziawszy się o walkach powstańczych, udałem się do Poznania, jednakże działania w wojskowe w Poznaniu były już zakończone, wobec czego chcąc przysłużyć się swoim doświadczeniem wojennym, jako specjalista wojsk karabinów maszynowych, udałem się do Wrześni, gdzie formowano kompanię karabinów maszynowych. Mieszkając wówczas w Paruszewie, p.[oczta] Strzałkowo, zabrałem ze sobą kilku znajomych, z którymi przystąpiliśmy do tworzących się oddziałów. Z oddziałami tymi wyruszyliśmy do Gniezna pod Zdziechowę, ale i tam walki były zakończone. Wobec tego oddziały te zostały skierowane pod Szubin.

Dowódcą kompanii karabinów maszynowych był porucznik Nowak Alojzy. Rankiem 1919 roku skierował mnie tenże dowódca na Szubin z plutonem karabinów maszynowych i niewielkim oddziałem piechoty. Ponieważ akcja ta nie była skoordynowana z innymi oddziałami walczącymi pod Szubinem a nasz udział był spóźniony, zostały tamte oddziały, jak i nasz oddział z dużymi stratami odparty.

Po zreorganizowaniu rozbitych oddziałów w Gnieźnie ruszyliśmy ponownie pod Szubin i wieczorem dnia 11.01.1919 roku zdobyliśmy miasto. Jak poprzednio tak i tym razem dowodziłem plutonem karabinów maszynowych, z którym wtargnęliśmy od południa do miasta po odparciu broniącego z tej strony miasta oddziału niemieckiego. Następnie odparliśmy pociąg pancerny, wiozący posiłki przy stacji kolejowej miasta.

Nazajutrz zostałem skierowany z tymże plutonem karabinów maszynowych do Rynarzewa nad Noteć, stanowiącą linię obronną frontu północnego. W tym czasie przez około dwa tygodnie odpieraliśmy ataki niemieckie, w szczególności częste ataki pociągu pancernego. Po zdobyciu pociągu pancernego przez inny oddział piechoty i ustabilizowaniu się tej części frontu, zostałem skierowany ze swoim plutonem do Sokołowa pod Budzyniem i wówczas po stworzeniu regularnego batalionu objąłem dowództwo całej kompanii karabinów maszynowych i skierowany na front pod Chodzież (tak zwane Dreihausen) [Trzydomy wybudownie Radwonki 1,5 km od Margonina].

W tym czasie polegl w walkach pod Babimostem brat mój [12.02.1919] i na kilka dni musiałem opuścić kompanię, by następnie z tą kompanią karabinów maszynowych bronić linii obronnej pod Łabiszynem na odcinku noteckim od mostu na Noteci przed Łabiszynem do miejscowości Jeżewo. Tam pozostawałem aż do zakończenia walk powstańczych. W tym czasie otrzymałem stopień podporucznika [przyjęcie do polskich sił zbrojnych i awans ze stopnia sierżanta na stopień podporucznika w piechocie – dekretem nr 43 z dnia 25 kwietnia 1919 r. (Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej nr 8)].

W roku 1921 rozpocząłem studia prawniczo ekonomiczne i zakończyłem je w końcu 1923 r. Od kwietnia 1924 r. rozpocząłem aplikację sądową i po zdaniu egzaminu sędziowskiego pozostawałem w sądownictwie do końca 1927 r. Następnie przeszedłem na adwokaturę, którą wykonuję do dziś.

Nadmieniam jeszcze, że w ostatniej wojnie światowej brałem udział w stopniu kapitana. Zostałem przydzielony Komendzie Miasta Toruń, skąd zostałem skierowany do takiej Komendy w Chełmie Lubelskim, a następnie w Kowlu.

Po zakończeniu tej wojny wróciłem do ostatniego mego miejsca zamieszkania w Inowrocławiu. Tutaj zostałem przez okupanta niemieckiego zaaresztowany i po jednomiesięcznym pobycie w więzieniu udało mi się zbiec na terytorium tzw. Gubernatorstwa, gdzie wykonywałem zawód adwokacki przy sądzie polskim w Szczekocinach woj. kieleckiego aż do zakończenia wojny.

Odtąd wykonuję ten zawód ponownie w Inowrocławiu.”

Tadeusz Moellenbrock – Wspomnienia

Tadeusz Maksymilian Moellenbrock - cmentarz górczyński w Poznaniu — Tadeusz Maksymilian Moellenbrock – cmentarz górczyński w Poznaniu