Ciszak Antoni

Antoni Ciszak (1897 – 1977)

Żołnierz zawodowy, powstaniec wielkopolski, działacz społeczny, regionalista.

Syn Józefa, urodzony 20 maja 1897 roku w Michałowie (pow. gostyński). Był najmłodszym synem z sześciorga dzieci Józefa i Marii Jakubczak.

W latach 1903-1910 uczęszczał do szkoły powszechnej, a następnie do gimnazjum w Gostyniu. W 1914 przerwał naukę, by podjąć pracę w rodzinnym gospodarstwie. Następnie pracował sezonowo w cukrowni oraz krótko w hucie w Westfalii. Szkołę średnią ukończył eksternistycznie w okresie powojennym.

W latach 1916-1918 odbył obowiązkową służbę wojskową w armii pruskiej, uczestnicząc w walkach na różnych frontach I wojny światowej.

Brał udział w przygotowaniach do Powstania Wlkp. w czasie od 28.12.1918 w rejonie Gostyń – Leszno, a od 08.01.1919 z bronią w ręku w działaniach kompanii gostyńskiej w odcinku Kąkolewo – Leszno, następnie w walkach pod Zbąszyniem – Nowym Dworem – Łomnicą w składzie 4 kompanii 1. Rezerwowego Pułku Strzelców Wlkp. Ranny 12 lutego 1919 w potyczce pod Zbąszyniem – Przyprostynią w szyję i lewą nogę.

Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, podczas której również został ranny (pod Lidą). Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako żołnierz zawodowy, początkowo w stopniu sierżanta, a od 1921 w stopniu chorążego. Służbę wojskową pełnił w 68 pp, stacjonującym we Wrześni.

Podczas wojny obronnej 1939 walczył w szeregach macierzystego pułku jako dowódca plutonu przeciwpancernego. 11 września 1939 został ranny w bitwie nad Bzurą.W połowie 1940 wrócił z niemieckiej niewoli i do końca 1944 pracował w różnych miejscowościach w Polsce jako robotnik budowlany i drogowy. Przebywając na terenie Kutna, podjął działalność konspiracyjną w skierniewickiej grupie Batalionów Chłopskich.

Po zakończeniu wojny pracował początkowo w starostwie wrzesińskim na stanowisku referenta Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, a w połowie 1945 został powołany do czynnej służby wojskowej, którą pełnił do końca 1950. W 1946 awansował kolejno na stopień podporucznika i porucznika.

Po zwolnieniu ze służby wojskowej podjął pracę w Zakładzie Sieci Elektrycznych, a od sierpnia 1955 pracował w Spółdzielni Krawców „Wrześnianka” jako referent ds. planowania i sprawozdawczości. Pełnił równocześnie funkcję członka zarządu tego zakładu.

W Prezydium Powiatowej Rady Narodowej we Wrześni był następnie przewodniczącym Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki. Pracował tam do końca 1968. W tym samym roku awansował do stopnia kapitana, a w listopadzie 1972 – majora rezerwy.

Przez cały okres powojenny pracował społecznie w organizacjach kombatanckich (Koło Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich, a później ZBOWID), w Lidze Przyjaciół żołnierza i Lidze Obrony Kraju. Pełnił różne funkcje w zarządach tych organizacji. Był organizatorem wrzesińskiego koła Polskiego Towarzystwa Historycznego (1957) oraz Koła Miłośników Ziemi Wrzesińskiej. Uczestniczył w działaniach Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego i Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.

Był inicjatorem, organizatorem i pierwszym kustoszem Muzeum Regionalnego im. Dzieci Wrzesińskich. Opracował i wydał wiele pozycji krajoznawczych i związanych z miejscami pamięci narodowej, a także opracowania: „Ziemia wrzesińska w powstaniu styczniowym 1863-1864 – na 100-lecie powstania”, „Września i powiat wrzesiński w okresie Powstania Wielkopolskiego” oraz rozdziału Okupacja hitlerowska w: Ziemia wrzesińska, red. J. Deresiewicz, Warszawa-Poznań 1972.

Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Uchwała Rady Państwa nr: 12.06-0.950 z dnia 1957-12-06.

Od 1921 był żonaty i w związku z Marianną Błaszczyk urodziło się czterech synów: Ludwik, Kazimierz (ofiara wojny), Jan i Eugeniusz.

Zmarł 30 października 1977. Pochowany na cmentarzu komunalnym we Wrześni.

Jego imię nosi jedna z wrzesińskich ulic.

Biogram pochodzi z Wrzesińskiego Słownika Biograficznego, autor: Leopold Kostrzewski